Sendika Temsilcisi Memura Yer Değişikliği Cezası Verilebilir mi?

Sendika Temsilcisi Memura Yer Değişikliği Cezası Verilebilir mi? Sendika temsilcisi Devlet Memurunun görev yeri değiştirilebilir mi? Antalya Barosu Avukatlarından Av Özge Altun değerlendirdi.

idareler bazen kanunsuz ve hukuksuz işlem tesis ederek memur sendikalarının İş Yeri Temsilcisinin görev yerini; 4688 sayılı Kanun’un 18/2 maddesine aykırı bir şekilde değiştirilmektedirler.

Zaman zaman Dava konusu olan yer değişikliği kararının gerekçesi, somut nedenlere dayanmadığı gibi yer değişikliği gerekçeyle ilgili memura yapılan açıklamalar da yeterli olmamaktadır. Bazen İdarecilerin de başka sendikanın üyesi olduğu göz önünde tutulduğunda; yapılan yer değişikliğinin, salt  sendika temsilcisi olan Memurun sendikal faaliyetlerini sekteye uğratmak ve üyeler karşısında aciz duruma düşürmek maksadıyla yapıldığına yönelik güçlü emareler bulunmaktadır.

İdarenin bu kasıtlı işlemi; Anayasa’nın 51. maddesinde güvence altına alınan sendika hakkı, çalışanların bireysel ve ortak çıkarlarını korumak amacıyla bir araya gelerek örgütlenebilme serbestisinin ve özgürlüğünün sınırlandırılması anlamına gelmektedir.

Şöyle ki;

Anılan Kanunun; “Sendika üyelerinin ve yöneticilerinin güvencesi^” başlıklı 18. Maddesinin 2. Fıkrasında “Kamu işvereni, işyeri sendika temsilcisi, sendika işyeri temsilcisi, sendika il ve ilçe temsilcisi ile sendika ve sendika şube yöneticilerinin işyerini sebebini açık ve kesin şekilde belirtmedikçe değiştiremez.” Düzenlemesine yer verildiği halde idareler sendika temsilcisini başka bir birime görevlendirme olurunda yapılan yer değişikliğinin sebebi açık ve kesin bir şekilde belirtilmeden işlem tesis edilmektedir.

Ayrıca Anayasa Mahkemesi 20/3/2019 tarihinde, Abdulkadir Akgün (B. No: 2015/19791) benzer bir başvurusunda; sebebi açıkça belirtilmeyen görev yeri değişikliği işlemiyle Anayasa’nın 51. maddesinde güvence altına alınan sendika hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir

Yine Ankara 1. İdare Mahkemesi, Milli Eğitim Bakanlığı’nda eğitim uzmanı olarak görev yapan Eğitim-Bir-Sen üyesinin başka bir birimde görevlendirilmesine ilişkin işlem ile bu işleme yapılan itirazın reddine ilişkin işlemin hukuka aykırı olduğu, idari yargı mercilerince oluşturulan içtihatlarla belirlenen geçici görevlendirmenin koşul ve ölçütlerine uyulmadığı ve 4688 sayılı Kanun’un 18/2 maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptali talebiyle açılan davada, sendika temsilcisinin görev yerinin değiştirilmesinin hukuka aykırı olduğuna hükmetmiştir.

Ayrıca Türk Sağlık-Sen Bolu Şube Başkanının görev yaptığı hastanenin başka bir bölümüne gönderilmesi üzerine atamanın iptali için Türk Sağlık-Sen tarafından dava açılmış olup Danıştay kararında özetle:

Bilindiği üzere; Sendika Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması Hakkında 87 Sayılı Uluslar arası Çalışma Sözleşmesinin 3. maddesinin 2. fıkrası; “1. Çalışanların ve işverenlerin örgütleri tüzük ve iç yönetmeliklerini düzenlemek, temsilcilerini serbestçe seçmek, yönetim ve etkinliklerini düzenlemek ve iş programlarını belirlemek hakkına sahiptirler.  “Kamu makamları bu hakkı sınırlayacak (sendikal örgütlenme hakkı ) veya bu hakkın yasaya uygun bir şekilde kullanılmasına engel olacak nitelikte her türlü müdahaleden kaçınmalıdır.” İle aynı sözleşmenin;8/1 ve 8/2 maddesi “Çalışanlar ve işverenler bunlara ait örgütler, bu sözleşme ile kendilerine tanınan bu haklarını kullanmada, diğer kişiler ve topluluklar gibi yasalara uymak zorundadırlar.”

“Yasalar, bu sözleşme ile öngörülen güvencelere zarar verici nitelikte olamaz veya zarar verici şekilde uygulanamaz.” Hükmüne yer vermektedir.

Yine anılan sözleşmenin Örgütlenme Hakkının Korunması başlıklı 11. Maddesi ise; “Hakkında bu sözleşmenin yürürlükte bulunduğu Uluslararası Çalışma Örgütünün her üyesi, çalışanların ve işverenlerin örgütlenme hakkını serbestçe kullanmasını sağlamak amacıyla gerekli ve uygun bütün önlemleri almakla yükümlüdür. Hükmünü taşımaktadır. Bütün bu uluslararası kurallar T.B.M.M tarafından çıkarılan kanunlarla uygun bulunmuş ve Resmi Gazetede yayımlanmıştır.(RG.11.12.1992 ,21432Mükerrer)

Anayasamızın 90. maddesine eklenen cümle ile; “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. (Ek cümle: 07/05/2004 – 5170 S.K./7. md.) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla, kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınır.” Şeklinde emredici ve bağlayıcı bir düzenleme yapılmıştır.

Bütün bu uluslararası ve anayasal düzenlemelere paralel olarak;

4688 sayılı Kanun’un “Sendika Üyelerinin ve Yöneticilerinin Güvencesi” başlıklı 18. maddesinde; “Kamu görevlileri, iş saatleri dışında veya işverenin izni ile iş saatleri içinde sendika veya konfederasyonların bu Kanunda belirtilen faaliyetlerine katılmalarından dolayı farklı bir işleme tabi tutulamaz ve görevlerine son verilemez.

Kamu işvereni, işyeri sendika temsilcisi, sendika işyeri temsilcisi, sendika il ve ilçe temsilcisi ile sendika ve sendika şube yöneticilerinin işyerini  sebebini açık ve kesin şekilde belirtmedikçe değiştiremez” Hükmüne yer verilmiştir.

Yine; 12.08.2006 tarihli ve 26257 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Çalışma ve Sosyal güvenlik Bakanlığı tebliğinde, örgütlenme özgürlüğünün geniş bir tanımı yapılmış ve sendikal faaliyetleri yürüten işyeri temsilcisi, Yönetim kurulu üyelerine gerekli kolaylıkların yapılmasının zorunlu olduğu vurgulanmıştır. Konu ile ilgili, Yayınlanan Başbakanlık Genelgelerinde de aynı husus defalarca yinelenmiştir.

Av. Özge Altun

Telefon: 0 530 910 84 11

Adres: Yener Ulusoy Bulvarı No: 19  Yunus Emre Apt. Kat 3 Daire 24 Muratpaşa/Antalya