Kamu Malı Taşınırların Kaybolması ve Kamu Zararı Davaları

Kamu Malı Taşınırların Kaybolması ve Kamu Zararı Davaları. Kamu malı niteliğinde olan taşınır malların yok olması, çalınması ve kaybolmasından kaynaklı kusuru olan kamu görevlisinin tespiti ve kamu zararının tahsili konusunda açılan davalar Av. Özge Altun tarafından değerlendirildi:

Kamu Malı Taşınır Mal Zimmet Davaları

1- Bilindiği üzere;  kaynağına ve edinme yöntemine bakılmaksızın kamu idarelerine ait taşınır malların kaydı, muhafazası ve kullanımı ile yönetim hesabının verilmesi, merkez ve taşrada taşınır yönetim sorumlularıyla bunlar adına görev yapacak olanların belirlenmesi ve kamu idareleri arasında taşınırların geçici tahsisine ilişkin usul ve esaslar TAŞINIR MAL YÖNETMELİĞİ  ile düzenlenmiştir.

2- Anılan Yönetmeliğini “Sorumluluk ve Görevliler Sorumluluk” başlıklı “ 5. Maddesinde” kamu idarelerine ait taşınır malların kaydı, muhafazası ve kullanımı hususunda kimlerin görevli olduğu ve sorumluluklarının ne olduğu açıkça belirtilmiştir. Buna göre;

a) MADDE 5- “(1) Harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden, kayıtlarının bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını sağlamaktan sorumludur. Harcama yetkilileri taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getirir.” Düzenlemesine yer verilmiştir.

b) MADDE 5- “(3) Kamu idarelerine ait taşınırların muhafazası ile görevli olan veya kendilerine kullanılmak üzere taşınır teslim edilen kamu görevlileri bu taşınırları en iyi şekilde muhafaza etmek, gerekli bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, veriliş amacına uygun bir şekilde kullanmak ve görevin sona ermesi veya görevden ayrılma hâlinde iade etmek zorundadırlar.” Düzenlemesine yer verilmiştir.

c) Zaten anılan yönetmeliğin “Kullanılmaz hâle gelme, yok olma veya sayım noksanı nedeniyle çıkış” başlıklı 27. Maddesinde

“ MADDE 27- (1) Tüketim malzemelerinin özelliklerinde, ağırlıklarında veya miktarlarında meydana gelen değişmeler nedeniyle oluşan fireler, sayımda noksan çıkan taşınırlar, çalınma, kaybolma, doğal afetler gibi nedenlerle yok olan taşınırlar ya da yıpranma, kırılma veya bozulma gibi nedenlerle kullanılamaz hâle gelen taşınırlar ile canlı taşınırın ölmesi hâlinde, Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı ve Varlık İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlardan çıkarılır.

 (3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hâllerde kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlik olup olmadığı harcama yetkilisince değerlendirilir ve gerekmesi hâlinde yapılacak araştırma sonucuna göre 5 inci madde hükmü uygulanır.” Düzenlemesi mevcuttur.

Dava konusu olay mevzuatın bu yönüyle ele alınmalıdır. Birçok olayda Muhakkik tarafından yapılan inceleme sonucu ,  Anılan Yönetmeliğin yukarıda belirtilen 5. maddesindeki düzenlemeler göre işlem yapılmak zorunda olmasına rağmen keyfi kanaat bildirdiği görülmektedir.  Oysa ki incelemeci yönetmeliğin 27. Maddesine aykırı uymak zorundadır.

d) Ayrıca Yönetmeliğin “Sayım ve sayım sonrası yapılacak işlemler” 32. Maddesinde

“MADDE 32- (1) Kamu idarelerine ait taşınırların, yıl sonlarında ve harcama yetkilisinin gerekli gördüğü durum ve zamanlarda sayımı yapılır.

(2) Taşınır sayımları, harcama yetkilisince, kendisinin veya görevlendireceği bir kişinin başkanlığında taşınır kayıt yetkilisinin de katılımıyla, en az üç kişiden oluşturulan sayım kurulu tarafından yapılır.

(7) Sayım kurulunca, taşınırların fiili miktarlarının kayıtlı miktarlardan eksik oluğunun tespit edilmesi hâlinde Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı ve Varlık İşlem Fişi; fazla olduğunun tespit edilmesi hâlinde ise Varlık İşlem Fişi düzenlettirilerek, defter kayıtlarının sayım sonuçlarıyla uygunluğu sağlanır.

(8) Düzenlenen giriş ve çıkış belgelerinin bir örneği, muhasebe kayıtlarının yapılması için muhasebe birimine gönderilir.

(9) Kayıtların sayım sonuçlarıyla uygunluğu sağlandıktan sonra sayım kurulu tarafından Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli düzenlenir. Cetvel, sayım kurulu ile taşınır kayıt yetkilisi tarafından imzalanır. Bu Cetvel ve eki sayım tutanağı ile sayım sonuçlarına göre düzenlenen giriş ve çıkış belgeleri, taşınır kayıt yetkilisinin yıl sonu hesabını oluşturur.” Düzenlemelere yer verilmiştir.

Dava konusu olaylarda ile ilgili yönetmeliğin 32. Maddesine uygun bir sayım yapılıp yapılmadığı araştırılmadan, harcama birimi tarafından muhasebeye verilen yıl sonu hesapları incelenmeden: sadece bir ön tespit niteliğindeki tespitte  belirtilen eksikler üzerinden kamu görevlilerinin cezalandırılması hukuki dayanaktan yoksundur.

3- Taşınır Mal Yönetmeliğinin “Sayım ve sayım sonrası yapılacak işlemler” başlıklı 32. Maddesinde kamu idareleri tarafından taşınır mal sayımlarının ne şekilde yapılacağı ve eksik çıkması halinde yapılacak olan işlemler açık bir şekilde düzenlenmiştir. Buna göre;

“ MADDE 32- (1) Kamu idarelerine ait taşınırların, yıl sonlarında ve harcama yetkilisinin gerekli gördüğü durum ve zamanlarda sayımı yapılır.

(2) Taşınır sayımları, harcama yetkilisince, kendisinin veya görevlendireceği bir kişinin başkanlığında taşınır kayıt yetkilisinin de katılımıyla, en az üç kişiden oluşturulan sayım kurulu tarafından yapılır.

 (3) Sayım süresince, hizmetin aksamaması ve bozulabilecek nitelikteki taşınırlar için gerekli tedbirlerin alınması kaydıyla, taşınır giriş ve çıkışları sayım kurulunun talebi üzerine harcama yetkilisince durdurulabilir. Sayım yapılırken gerekli önlemlerin alınması, sayım kurulunun görev ve sorumluluğu altındadır.

(4) Sayım kurulu öncelikle, taşınır kayıt yetkilisince ambarda bulunduğu veya ambardan çıktığı hâlde belgesi düzenlenmediği ve kayıtları yapılmadığı belirtilen taşınırlara ilişkin işlemlerin yaptırılmasını sağlar. Sayım Tutanağının “Kayıtlara Göre Ambardaki Miktar” sütunu, defter kayıtları esas alınarak doldurulduktan sonra ambarlardaki taşınırlar fiilen sayılır ve bulunan miktarlar Sayım Tutanağının “Ambarda Bulunan Miktar” sütununa kaydedilir.

(5) Ambar sayım işlemleri tamamlandıktan sonra oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye, garaj, servis ve bahçe gibi ortak kullanım alanlarında bulunan taşınırlar Dayanıklı Taşınırlar Listeleri esas alınarak sayılır ve sayım sonuçları Sayım Tutanağında gösterilir. Kullanım amacıyla kamu görevlilerine taşınır teslim belgesiyle verilmiş olan taşınırlar için sayım yapılmaksızın Sayım Tutanağının “Kayıtlara Göre Kişilere Verilen Miktar” sütunundaki bilgiler dikkate alınır.

(6) Sayımda bulunan miktar ile kayıtlı miktar arasında fark bulunması hâlinde miktarlarında farklılık bulunan taşınırların sayımı bir kez daha tekrarlanır. Yine farklı çıkarsa bu miktar “Fazla” veya “Noksan” sütununa kaydedilir.

(7) Sayım kurulunca, taşınırların fiili miktarlarının kayıtlı miktarlardan eksik oluğunun tespit edilmesi hâlinde Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı ve Varlık İşlem Fişi; fazla olduğunun tespit edilmesi hâlinde ise Varlık İşlem Fişi düzenlettirilerek, defter kayıtlarının sayım sonuçlarıyla uygunluğu sağlanır.

(8) Düzenlenen giriş ve çıkış belgelerinin bir örneği, muhasebe kayıtlarının yapılması için muhasebe birimine gönderilir.

 (9) Kayıtların sayım sonuçlarıyla uygunluğu sağlandıktan sonra sayım kurulu tarafından Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli düzenlenir. Cetvel, sayım kurulu ile taşınır kayıt yetkilisi tarafından imzalanır. Bu Cetvel ve eki sayım tutanağı ile sayım sonuçlarına göre düzenlenen giriş ve çıkış belgeleri, taşınır kayıt yetkilisinin yıl sonu hesabını oluşturur”  düzenlemesine yer verilmiştir.

Dava konusu olaylar; Muhakkikler tarafından incelenirken,  Anılan Yönetmeliğin yukarıda belirtilen 32 maddesindeki düzenlemeler kesinlikle göz önünde tutulmalıdır.