Kira Sözleşmesi Nasıl Yapılır, Kira Artış Oranı
Kire sözleşmelerinde e-devlet dönemi başladı. internetten Kira sözleşmesi için 18 yaş üzerinde olan e-Devlet kullanıcıları faydalanabiliyor.
e-Devlet Kira sözleşmesi hizmetinin ilk kısmında, taşınmaz sahibi gerçek kişiler tarafından e-Devlet Kapısı “Kira Sözleşmesi İşlemleri” üzerinden hazırlanan sözleşme, kiracı tarafından yine e-Devlet Kapısı üzerinden onaylanması şeklinde ilerleniyor.
KİRA SÖZLEŞMESİ LİNKİNE ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ
Ayrıca 10 hissedara kadar sahipliği olan taşınmazlar da bu hizmetten kiraya verilebiliyor.
Hizmet üzerinden oluşturulan kira sözleşmeleri için zaman damgalı “barkodlu belge” oluşturularak, e-Devlet Kapısı üzerinden belge doğrulama işlemi yapılabiliyor.
KİRA SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI – BİR EŞYANIN KULLANIMININ DEVRİ
1.) Adi kira sözleşmesinin konusu cismani bir varlığı olan taşınır veya taşınmaz bir şeydir. Haklar ve iktisadi değerler ürün kirasına konu olabilir.
2.) Hâsılat getiren bir şey, hâsılat getirme özelliğinden bağımsız olarak, sadece kullanım amacıyla kiralandığı zaman adi kira söz konusu olur. Örneğin, bir çayırın spor alanı olarak kiralanması halinde adi kira; çayırdan yararlanmak amacıyla kiralanması halinde ürün kirası söz konusu olur.
3.) Kira sözleşmesinin kurulabilmesi için kiralananın mutlaka kiraya verenin mülkiyetinde olması şart değildir. Kiraya veren kendisine ait olmayan bir şeyi kirala- yacak olursa ve kullandırma borcunu yerine getiremezse kiracıya karşı sorumlu olur. İntifa hakkı sahibi de intifa konusunu kiraya verebilir.
4.) Kiracı, kira konusu malın sadece kullanılmasına ilişkin bir şahsi hakka sahiptir. Kira konusu mal üzerinde tasarruf yetkisine sahip değildir.
5.) Kiraya veren, kullanmayı devir borcuyla birlikte aynı zamanda, kira sözleş- mesinin devamı sırasınca kiralanan şeyi kullanmaya elverişli bir şekilde bulundurmakla da yükümlüdür.
6.) Malın kullanımının devri tek başına kiraya vereninin sorumluluğunu sona erdirmez. Kiraya veren malı daima kullanıma elverişli bulundurmak zorundadır.
7.) Kullanımın devri belirli süreli olabileceği gibi belirsiz süreli de olabilir.
KİRA BEDELİ ÖDEME
1.) Kira sözleşmesi tam iki tarafa borç yükleyen ivazlı bir sözleşme olduğundan kiracının kira konusu malı kullanması karşılığında kira bedeli ödemesi gerekir.
2.) Kira bedelinin miktar olarak mutlaka kararlaştırılması gerekir. Kira bedeli kira sözleşmesinin kurucu unsuru olduğundan miktar olarak belirlenmediği durumlarda sözleşme kurulmamış sayılır.
3.) Kira bedelini üst sınırına ilişkin kanunda bir düzeleme bulunmamaktadır. Bu nedenle taraflar gabine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydı ile sözleşme özgürlü sınırları içerisinde diledikleri miktarda kira bedelini belirleyebilirler.
4.) Kira bedelinin altın veya yabancı para ile kararlaştırılması mümkündür. Altın değer karşılığı değilse yapılan kira sözleşmesi karma sözleşme olur.
5.) Para dışında bir edimin kararlaştırılması halinde karma sözleşme; yabancı para ile kararlaştırılma halinde ise seçimlik yetki söz konusu olur.
6.) TBK. m. 346 gereğince; kiracıya, kira bedeli ve yan giderler dışında başka bir ödeme yükümlülüğü getirilemez.
7.) Kira bedelinin zamanında ödenmemesi hâlinde ceza koşulu ödeneceğine veya sonraki kira bedellerinin muaccel olacağına ilişkin anlaşmalar geçersizdir
KİRA BEDELİNİN TESPİTİ
Kira sözleşmesi belirli süreli yapılabileceği gibi belirsiz süreli olarak da yapılır. Belirli süreli olarak yapılan genel hükümlere tabi kira sözleşmesi, sürenin sonunda kendiliğinden sona erer.
Genel hükümlere tabi belirli süreli kira sözleşmesinin sonunda, taraflar açık bir anlaşma olmaksızın kira ilişkisini sürdürürlerse, kira sözleşmesi belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür. (TBK. m. 327). Bu süre içerisinde kira bedelinin belirlenmesi konusunda bir sınırlama söz konusu değildir. Taraflar istedikleri şekilde belirlerler.
Konut ve çatılı işyeri kiralarında ise; kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az onbeş gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşme aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılır. Acaba bu uzayan yeni dönemde kira bedeli ne olacaktır.
Bu konuda iki önemli sorun ortaya çıkmaktadır. Bunlardan ilki yeni dönem için kira artış oranı ne olacaktır. İkincisi ise belirlenen yeni kira hangi tarihten itibaren geçerli olacaktır. Bu konuyu TBK. m. 344 açıkça düzenlemiştir.
II. Belirlenmesi – TBK MADDE 344 – Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleş- melerinde de uygulanır.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.
Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa, beş yıl geç-medikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz. Ancak, bu Kanunun, “Aşırı ifa güçlüğü” başlıklı 138 inci maddesi hükmü saklıdır. Beş yıl geçtikten sonra kira bedelinin belirlenmesinde, yabancı paranın değerindeki değişiklikler de göz önünde tutularak üçüncü fıkra hükmü uygulanır.
KİRA ARTIŞ ORANI NASIL OLUR
Türk Borçlar Kanunu’nun 344. Maddesi gereğince; taraflarca bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla belirlenecek olup; Ağustos 2024 Kira artış oranı % 64,91*olmuştur.
Av. Özge Altun
Telefon: 0 530 910 84 11
Adres: Yener Ulusoy Bulvarı No: 19 Yunus Emre Apt. Kat 3 Daire 24 Muratpaşa/Antalya
Yorum gönder